Hoezo, afval bestaat niet? Column voor TKKR.nl

Onlangs plaatste één van mijn Nederlandse Twitter-contacten een boze tweet over een enorme lading grofvuil die hij in het buitengebied was tegengekomen. Hij wond zich behoorlijk op over deze ‘a-socialen’. En terecht natuurlijk. Je hoort het milieu en de natuur niet te vernielen door je zooi zomaar willekeurig te droppen.

Hier in Spanje gaat dat anders. Geen kliko’s, geen ophaaldienst aan huis, maar gewoon op elke hoek van de straat een verzameling containers om je afval naar toe te brengen en aldaar te scheiden. Hoe fijn is dat, je hoeft geen weken met een stinkende kliko naast je voordeur te wachten tot het wordt gehaald. Ook mooi is dat je bij die containers gewoon je grof afval, huisraad, tuinafval etc. mag droppen. Er rijden de hele dag wagentjes van de milieudienst om dit ophalen en ook de containers legen. Élke dag!

Toen ik naar Spanje verhuisde had ik uiteraard na het opruimen van de garage en zolder en veel weggegeven te hebben, veel ouwe troep waar ook de kringloop geen behoefte meer aan had. Dus met een volgestouwd gehuurd busje een paar keer naar het milieu-afvalbrengpunt, zoals het hoort. Dat ‘zoals het hoort’ kostte mij, opgeteld, bijna tweehonderd euro. Dat is voor de hierboven genoemde ‘aso’s’ niet op te brengen. Maar ze moeten het wel kwijt, dus wordt het in sloten, bospaden en andere afgelegen plekken gedumpt. Meer en vaker. Waarom? Omdat de gemeente Enschede een paar jaar geleden uit kostenbesparing het jaarlijkse quotum heeft verlaagd van 300 kg naar 75 kg. Nee niet van 300 naar 200 of van 300 naar 150, maar naar 75 kg. Dat is één keer per jaar een kofferbakje vol.

Overigens, de gemeente en Twentemilieu schermen met de slogan: afval bestaat niet, alleen grondstoffen. Wel gek dan dat zij jou niet betalen als je grondstoffen komt brengen. Maar dit terzijde.

Maar wat bespaar je nou werkelijk als het gecentraliseerd verzamelen van grofvuil wordt verplaatst naar het buitengebied. Want uiteindelijk moet het dan daar ook worden weggehaald, naar het afvalbrengpunt worden gebracht en vernietigd.

En dat brengt me op iets waarvan ik me in mijn managementloopbaan heel erg bewust ben geworden: ‘Total costs of ownership’. Het gaat niet om de initiële aankoop of besparing, maar het totaal van de kosten die aan deze aankoop of besparing kleven.

Maar omdat we vaak onvoldoende onderzoek daarnaar doen of omdat het een in onze ogen negatieve impact op ons geweldige idee, laten we dat maar weg en rekenen we, in dit geval, alleen maar uit wat de besparing tussen 300 kg en 75 kg ons (bruto) oplevert.

Dit fenomeen zien we overal terug, met name in de politiek. De privatisering in de zorg leidt tot versnippering van budgetten. En trekt allerlei frauderende ‘cowboys’ aan die miljoenen zorggeld wegtrekken; subsidies waar de rijken van profiteren. Te veel om op te noemen.

Na een paar maanden in Spanje te wonen kan ik zeggen dat ze wat betreft de afvalverwerkingen een veel realistischer en effectievere aanpak hebben.